Het concept ‘controle’

In het Nederlandse lokaal bestel controleert de gemeenteraad het college van Burgemeester en Wethouders (B&W). In combinatie met de volksvertegenwoordigende en de kaderstellende rol is deze controlerende taak een essentieel onderdeel van het werk van een gemeenteraadslid.

Ons eerste deelproject is een theoretische verkenning van het concept ‘controle door de gemeenteraad’. We plaatsen controle door de gemeenteraad binnen een ruimer kader van controlerende functies in het lokaal bestuur, we analyseren wat controle door de gemeenteraad precies behelst, waartoe het dient en wat de potentiële effecten zijn voor de raadsleden zelf, het bestuur en voor de lokale democratie. Aan de hand van een literatuurstudie stellen we een analytisch kader op dat onderzoekers op weg helpt om de controlerende rol van de gemeenteraad in de praktijk in detail te bestuderen.

Een tweede deelproject betreft een verkenning van de factoren die bepalend zijn voor het succes van controle in de praktijk. Op basis van een grote dataset stellen we een multivariaat statistisch verklaringsmodel op waarbij we nagaan in welke mate een combinatie van institutionele factoren (bv. vergadermodel, ondersteuning van raadsfracties, omvang griffie en rekenkamer), contextuele factoren (bv. gemeentetype, economische situatie van de gemeente), attitudes van de raadsleden en de specifieke invulling van de controlerende rol ertoe leiden dat raadsleden hun controlerende activiteiten zelf als effectief beschouwen.